Vroegsignalering en interventies
Binnen het programma kansrijke start werken lokale coalities aan een verbeterde samenwerking tussen professionals in medisch en sociaal domein en vroegsignalering van aanstaande ouders in kwetsbare situaties zowel voor en tijdens de zwangerschap, als na de geboorte. Lees er hier alles over.
Ga snel naar:
Over dit dossier
Bij een kansrijke start zijn de eerste 1000 dagen cruciaal. Bij de noodzaak om zoveel mogelijk kinderen in Nederland zo’n start te geven, past een gezamenlijke aanpak die ingebed is in het bredere preventieve gezondheidsbeleid van elke gemeente. Als zorgprofessionals en gemeenten samen optrekken, versterken zij elkaar. In zo’n “lokale coalitie” werken gemeenten en zorgaanbieders die rond de geboorte een rol spelen samen. Het vraagt om afstemming tussen zorgverleners in de geboortezorg en bijvoorbeeld jeugdverpleegkundigen, jeugdartsen, jeugdzorg, welzijnswerk, ggz- en wijkteammedewerkers. Maar ook met schuldhulpverlening (armoedebeleid van de gemeente). De coalitieleden maken afspraken om kwetsbare gezinnen effectief te ondersteunen, zodat meer kinderen een kansrijke start kunnen krijgen. Het programma kent drie actielijnen: voor de zwangerschap, tijdens de zwangerschap en na de geboorte (tot leeftijd van 2 jaar).
De verantwoordelijkheid om een lokale coalitie te beginnen, ligt bij de gemeenten. Er zijn een aantal hulpmiddelen ontwikkeld om gemeenten hierbij te ondersteunen. Deze vind je op deze pagina. Voor zover wenselijk heeft het CPZ deze voorzien van een toelichting of zijn aangepast (voornamelijk qua taal), zodat deze ook voor de zorgverleners in de geboortezorg beter toegankelijk zijn. Je vindt op dit onderdeel voornamelijk hulpmiddelen om in kaart te brengen welke problematiek in jouw regio heeft meest urgent is om de juiste aanpak te kunnen bepalen.
Definiëren kwetsbare zwangeren
Een eerste stap om zoveel mogelijk kinderen een kansrijke start te kunnen geven is het identificeren van kwetsbare zwangeren in de regio. Hierbij helpt het definiëren van verschillende mate van kwetsbaarheid en het identificeren van kwetsbare zwangeren in je regio.
De gemeente Rotterdam en de afdeling Verloskunde & Gynaecologie van het Erasmus MC hebben gezamenlijk een definitie van kwetsbaarheid geformuleerd om kwetsbare zwangere vrouwen te kunnen identificeren. De definitie kan gebruikt worden voor zowel de praktijk, onderzoek als beleid.
Screeningsinstrumenten
Om kwetsbare zwangeren en kinderen te identificeren zijn verschillende hulpmiddelen beschikbaar. Vroegsignaleringsinstrumenten zijn screenende vragenlijsten: ze geven inzicht in de risico’s van een ongunstige opgroeisituatie voor het (ongeboren) kind. De gesignaleerde risico’s geven richting aan inzet van specifieke ondersteuning of bepaalde interventies. Signaleren zonder de aanwezigheid van adequate vervolgstappen bij de gevonden risico’s is weinig zinvol. Het signaleringsinstrument moet dus goed aansluiten bij het aanbod van zorg en hulpverlening in de regio. Dit kan in een zorgpad opgenomen worden.
Landelijke zorgpaden
Landelijk zijn een aantal zorgpaden ontwikkeld, die in de lokale coalities gebruikt kunnen worden:
Zorpadentool Pharos Kansrijke Start, na screening van de risico’s in de psychosociale situatie van een zwangere ondersteunen de digitale zorgpaden om de benodigde ondersteuning die eventueel nodig is, snel en gericht te kunnen vinden in de gemeente en direct acties in gang te zetten. Het is bedoeld voor geboortezorgprofessionals in de eerste, tweede en derde lijn.
Klantroutes Kansrijke Start zijn een middel om te zorgen dat (aanstaande) ouders op het juiste moment de ondersteuning krijgen. De klantroutes kunnen helpen om in de regio een sociale kaart op te stellen: welke zorgverleners, vanuit welke organisatie kan ik hoe bereiken als ik deze bepaalde interventie wil aanbieden aan mijn cliënt. Er is een interactieve tool en een overzicht beschikbaar
Het Zorgpad Rookvrije Start bevat digitale zorgpaden die behulpzaam kunnen zijn bij de begeleiding van (aanstaande) ouders bij het stoppen met roken.
Regionale zorgpaden
Een aantal VSV’s hebben hun regionale zorgpaden kwetsbare zwangeren beschikbaar gesteld. Zie onderstaande voorbeelden.
Vanuit het landelijke actieprogramma Kansrijke Start zijn twee hulpmiddelen ontwikkeld om professionals te ondersteunen bij het bereiken van (aanstaande) ouders voor, tijdens en na de zwangerschap. Een netwerkkaart om met ouders meer zicht te krijgen op steun in hun omgeving, en een zelfscan om aan de hand van stellingen te reflecteren op wat je doet en kunt doen om ouders te bereiken.
Hulpmiddelen
Meer hulpmiddelen bekijken rondom Kansrijke Start?