Waardegedreven zorg
Met waardegedreven zorg kijken we naar persoonsgerichte verbeterprogramma’s gebaseerd op value based healthcare. Deze programma’s zijn gericht op leren van elkaar (interprofessioneel) en verbeteren van de zorg in nauwe samenwerking en goed gesprek met de patiënt om kwaliteit van leven van de patiënt te verbeteren. Hierbij wordt gebruik gemaakt van uitkomsten van zorg, met oog voor de kosten. In dit dossier kun je lezen over de belangrijkste initiatieven in de geboortezorg.
Ga snel naar:
Definitie waardegedreven zorg (value-based health care)
De definitie van patiëntwaarde is de patiënt relevante uitkomsten, gedeeld door de kosten per patiënt voor de gehele zorgcyclus om deze uitkomsten te behalen. Value-Based Healthcare is gericht op het maximaliseren van de waarde van zorg voor de patiënt en het reduceren van de zorgkosten. (Michel Porter)
Bij waardegedreven zorg worden ervaringen van zwangeren en (pas) bevallen vrouwen en de door hen zelf gerapporteerde uitkomsten gebruikt om hen beter geïnformeerd te kunnen laten beslissen over de zorg voor zichzelf en haar (ongeboren) kind. Het bespreken van uitkomsten van de zwangerschap in de spreekkamer wordt hiermee gestimuleerd. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de Nederlandse ICHOM Uitkomstenset Zwangerschap & Geboorte, die op vijf meetmomenten tijdens en na de zwangerschap wordt uitgevraagd. Behalve voor het bespreken van de uitkomsten in de spreekkamer met de verloskundige of gynaecoloog, kunnen de uitkomsten ook gebruikt worden voor verbetering van de zorg in het VSV. Met waardegedreven zorg staat de cliënt centraal in jouw VSV. Meten is bespreken.
Zie ook de website Waardegedrevengeboortezorg.nl
Basisinformatie
Waardegedreven zorg stelt de uitkomsten die ertoe doen voor de cliënt centraal in kwaliteitsverbetering en bij beslissingen over individuele zorg. Die uitkomsten zijn zowel klinische data als patiënt gerapporteerde uitkomsten (PROM) en ervaringen (PREM). Hierbij werken alle zorgverleners die verantwoordelijk zijn voor deze uitkomsten over het hele zorgtraject samen als team of netwerk rondom de cliënt. Met deze aanpak streven we naar gepersonaliseerde zorg en continu verbeteren op basis van uitkomsten die voor cliënten het meest belangrijk zijn:
De rol van uitkomstinformatie in de spreekkamer
- Individuele uitkomsten geven de vrouw en haar zorgverlener inzicht in hoe het met haar gaat, als input voor de dialoog om samen te bespreken wat voor haar belangrijk is.
- Groepsniveau uitkomstinformatie als onderdeel van keuzehulpen en ‘patients-like-me’ kunnen bijdragen aan samen beslissen en passende zorg.
De rol van uitkomstinformatie voor kwaliteitsverbetering - Groepsniveau uitkomstinformatie als input voor leren en verbeteren door zorgverleners betrokken bij de zorg voor die cliënten.
Voor meer informatie over waardegedreven geboortezorg: bezoek de website
Ichom
Voor waardegedreven geboortezorg kan de ICHOM set Zwangerschap & Geboorte gebruikt worden. Dit is een complete set van gestandaardiseerde uitkomsten (met klinische uitkomsten, PROM én PREM) op alle domeinen die belangrijk zijn voor zwangere en pas bevallen vrouwen. De PROM en PREM worden gemeten op vijf momenten gedurende de zwangerschap en postpartum periode.
Santeon
De Santeon ziekenhuizen, een samenwerking van zeven topklinische ziekenhuizen, werken sinds 2017 samen op het gebied van Geboortezorg. Ze bespreken de werkwijzen en uitkomsten om zo te leren van elkaar en samen te innoveren. Daarbij volgt het programma de Value-Based Health Care methode. De theorie van de Value-Based healthcare is gebaseerd op het maximaliseren van zorguitkomsten voor de patiënt. De resultaten van de samenwerking zijn gebundeld in de publicatie ‘Samen Beter Geboortezorg’.
User-study
De USER studie (Waardegedreven Geboortezorg) is een actieonderzoek met als doel het faciliteren en evalueren van de invoering van de ICHOM Uitkomstenset Zwangerschap en Geboorte in de dagelijkse zorgpraktijk én de kwaliteitscyclus van een verloskundig samenwerkingsverband (VSV). De vragenlijsten van de Uitkomstenset Zwangerschap & Geboorte meten het welzijn en de ervaringen van de cliënt. Naast het bespreken van de uitkomsten in de spreekkamer met de verloskundige of gynaecoloog, kunnen deze uitkomsten ook gebruikt worden voor verbetering van de zorg in het VSV.
Actieonderzoek
Actieonderzoek gebruikt interventies in complexe situaties als een manier om gelijktijdig een praktijkprobleem op te lossen én kennis te ontwikkelen. De kracht van actieonderzoek ligt in de combinatie van a) het direct bijdragen aan concrete uitdagingen in de praktijk, b) het versterken van de professionele ontwikkeling van betrokken en c) kennisontwikkeling over wat wel en niet werkt en waarom.1 Tijdens een actieonderzoek wordt de implementatie samen met de betrokken actoren (bijv. zorgverleners) onderzocht, waarbij er gezamenlijk gereflecteerd wordt op het eigen denken en handelen.
Praktijkverandering
Om zorgverleners te scholen en informeren voor het gebruiken van de vragenlijsten werden een startbijeenkomst, e-module en website ontwikkeld. Drie regio’s hebben de vragenlijsten geïmplementeerd: de vragenlijsten werden direct in de spreekkamer ingezet om zorg op maat te leveren voor individuele zwangeren en kraamvrouwen. Na enkele maanden uitvragen, konden de VSV’s de uitkomsten ook inzetten voor leren en verbeteren op populatieniveau. In samenwerking met de VSV’s hebben we inspirerende interprofessionele sessies georganiseerd, waarin we aan de hand van de verzamelde uitkomsten en de perspectieven van zorgverleners persona’s bespreken. In deze sessies is tevens kennis opgehaald over leren en verbeteren in een complex netwerk zoals de geboortezorg: dit gebruiken de regio’s ook weer om het leren en verbeteren in hun regio beter vorm te geven.
Van VSV-data naar VSV-doen
In de USER studie werd samen met zorgverleners een methode ontwikkeld om te leren en verbeteren aan de hand van de uitkomstinformatie met het hele VSV. De uitkomstinformatie uit de ICHOM-vragenlijsten werd aangevuld met klinische gegevens (bijv. Perined, Wijkdata) en zorgverlener perspectieven op de belangrijkste problemen in een VSV. Op basis van de verzamelde uitkomsten en de perspectieven van zorgverleners worden persona’s samengesteld: fictieve, herkenbare casuïstiek. De persona’s geven gezicht aan de belangrijke uitdagingen in het VSV, waardoor het makkelijker is om met elkaar in gesprek te gaan: wat doen we al goed en welke uitdagingen zien we nog? Met alle betrokken zorgverleners worden uit deze gesprekken de speerpunten en acties voor de komende periode bepaald.
Onderzoeksresultaten
Op het gebied van kennisontwikkeling zijn er data opgehaald middels vragenlijsten onder zorgverleners, creatieve methoden tijdens bijeenkomsten, observaties in de praktijk en focusgroepen aansluitend op het interprofessionele onderwijs. Deze data werden samen met de deelnemende zorgverleners gegenereerd, op gereflecteerd en ingezet voor de voortgang en verbetering van het project. Zo was de opbrengst direct zichtbaar en nuttig voor de praktijk verandering. De data worden nog verwerkt voor bredere kennisoverdracht. Deze resultaten worden in de loop van 2022 verwacht.
SAZ
Het SAZ waardegedreven zorg programma richt zich op het uitwisselen van data en goede voorbeelden voor een specifieke patiëntgroep en zo leren de deelnemende zorgprofessionals van elkaars ervaringen. Waar mogelijk nemen ook zorgorganisaties uit het regionale netwerk deel.
Wat maakt het SAZ programma bijzonder?
- De unieke uitwisseling, het onderlinge vertrouwen, de praktische toepasbaarheid en het leren van elkaar. Dit alles leidt tot kwalitatief betere zorg voor patiënten.
- We werken met bestaande data van klinische uitkomsten. Zo leidt deelname aan het programma niet tot extra registratielast voor de zorgprofessionals.
- Het grote aantal deelnemende ziekenhuizen en soms ook ketenpartners, waardoor er veel van elkaar geleerd kan worden.
- De regionale SAZ ziekenhuizen zijn onderling goed te vergelijken, met elk hun couleur locale. Ze hebben een vergelijkbare organisatie van zorg, soort patiënten en verankering in de regio.
Linnean
Het Linnean Initiatief is een landelijk netwerk van meer dan 1200 gedreven patiënt(vertegenwoordigers), zorgverleners, zorgverzekeraars, onderzoekers en leveranciers die samen de implementatie van waardegedreven zorg willen versnellen.
In het begin van 2024 is het Linnean Initiatief in samenwerking met SAZ, Santeon, eerstelijnsverloskundigen en CPZ, een landelijke werkgroep ‘Waardegedreven geboortezorg’ gestart. Tijdens deze startbijeenkomst maakten we kennis met elkaar en verkenden we over welke onderwerpen binnen de geboortezorg we gezamenlijk kennis kunnen uitwisselen op het gebied van waardegedreven zorg. Onderwerpen zoals het verbeteren van de datakwaliteit, software voor uitvraag om daadwerkelijk aan de slag te gaan met de data, de integrale aanpak van leren en verbeteren en de rol van de Persoonlijke Gezondheids Omgeving.
In een interview met Linnean vertelt Caroline van Weert, sr. beleidsadviseur CPZ meer over deze werkgroep.
Waardegedreven zorg leeft momenteel ontzettend in de geboortezorg. We moeten ervoor zorgen dat het geen hype is. (Caroline van Weert)
De presentaties die zijn gehouden tijdens de startbijeenkomst van de werkgroep ‘Waardegedreven geboortezorg’ op 26 februari kun je hieronder terugkijken.
Arie Franx geeft uitleg over het concept van waardegedreven zorg en de beginselen van het Linnean initiatief.
Verloskundigen Marije Lemain, Elise Neppelenbroek, en projectleider waardegedreven zorg Audry van der Veen Leer vertellen meer over Waardegedreven Geboortezorg
Een aantal deelnemers tijdens de startbijeenkomst aan het woord:
Meer over Linnean
Hulpmiddelen en voorbeelden
Meer informatie over Waardegedreven zorg? Lees verder bij de toolkit Waardegedreven zorg! Hier zijn ook meer tools zoals hulpmiddelen en voorbeelden beschikbaar.