Webinar CenteringZorg en Kansrijke Start

10 mei 2023

Op dinsdag 25 april organiseerden wij van 20:00 tot 21:00 uur, live vanuit de studio, het webinar CenteringZorg en Kansrijke Start

Professionals uit de geboortezorg, de jeugdgezondheidszorg en het sociaal domein werden bijgepraat over prenatale en postnatale groepszorg: CenteringZwangerschap en CenteringOuderschap (ook wel CenteringPregnancy en CenteringParenting genoemd).

CenteringZorg biedt namelijk prachtige kansen voor zwangeren, partners en ouders in een kwetsbare situatie, maar ook voor professionals!

Maar wat is CenteringZorg nou precies? Waarom werkt het zo goed? Wat is de laatste stand aangaande de bekostiging van groepszorg én hoe kunnen de geboortezorg, de jeugdgezondheidszorg en het sociaal domein hierin samenwerken?

Elzemarie Witzier ging over hierover in gesprek Katja van Groesen, Marit Recourt-Vollebregt, Marlies Rijnders en Nalonya van der Laan.

Webinar terugkijken
Q&A

Vragen gesteld tijdens het webinar aangevuld met de antwoorden:

Info over resultaten en onderzoek kun je vinden op https://centeringzorg.nl/informatie/resultaten-en-onderzoek/.

De effectstudie was in de regio noordelijk zuid Holland waaronder waddinxveen, en nieuwkoop wat kleine gemeentes zijn. Maar geen studies op het echte platteland.

Er zijn groepen die klinische zwangeren hebben, in de effectsudie hebben we deze niet meegenomen in de analyes omdat in de deelnemende ziekenhuizen de controlegroep te selectief geworven was

6-8 deelnemers (ouderparen met kind) per groep

Op dit moment werkt in 43% van de verloskundigenpraktijken ten minste een centering-getrainde verloskundige, maar het is niet bekend hoeveel praktijken het daadwerkelijk aanbieden

Stichting Centering Nederland zet zich hiervoor in. De komst van het tarief gaat daar hopelijk al erg bij helpen, voor wat betreft CZ. Naarmate groepszorg steeds meer ingeburgerd raakt, zullen ook steeds meer mensen ervoor kiezen. Als professionals en clienten eenmaal Centering hebben ervaren zijn ze meestal overtuigd dat dit betere zorg is en willen ze niet meer anders.

Dit is op deze manier berekend:  Individuele zorg bestaat over het algemeen uit intake, 12 vervolg controles en 1 nacontrole (Zondag et al 2017, Koster et al, 2015). CP bestaat uit intake 10 groep sessies (waaronder de nacontrole ) en gemiddeld 4.2 individuele controles (Wagijo et al, 2023b). De gemiddelde tijdsinvestering is 398 minuten per vrowu in individuele zorg en 327 minuten per vrouw voor de VK in CP PLUS 165 min voor de co-facilitator. Dit is inclusief voorbereiding. Gemiddelde tijdsinvesteringen is basis van enquets onde rverloskundigen die CP doen en op basis van C3 rapport KNOV waar tijd in individuele zorg aan besteed moet worden.

Het is geen verplichting om 12 groepen te hebben, het maakt de organisatie alleen makkelijker als er elke maand een groep loopt.

Centering is geschikt voor álle zwangeren en hun partners, en alle ouders. Zwanger-zijn en de transitie naar het ouderschap is immers een kwetsbare fase in ieder mensenleven.

Ja dat kan, maar vaak wordt dit bij de start nog wel moeilijk gevonden. St. Centering Nederland kan hierbij adviseren.

Bij Icare JGZ zijn consultatiebureaus die CenteringOuderschap aanbieden aan ouders die geen CenteringZwangerschap hebben gedaan. Het loopt daar uitstekend. Overigens zijn er ook consultatiebureaus die er bewust voor kiezen om de CenteringZwangerschap-groepen niet door te laten lopen, maar gewoon eigen groepen te beginnen, omdat ze dit planningsmatig handiger vinden.

Als iemand (ook) bij een verloskundige in zorg is die Centering aanbiedt, is het voor deze zwangeren zeker waardevol om daaraan mee te doen. Daar zijn geen extra kosten aan verbonden

In een groep blijken kwetsbare onderwerpen juist veilig en op een prettige manier besproken te kunnen worden. Ook het gesprek over alcohol en roken kan veel beter worden gevoerd in en met de groep. Realiseer je dat je clienten veel langer en intensiever meemaakt in een centering-groep (meerdere bijeenkomsten van 2 uur) dan in de reguliere consulten van slechts een kwartier per keer. Als je als begeleider merkt dat iemand ergens mee rondloopt, kun je haar na afloop ook nog aanspreken en soms komen mensen door het gesprek in de groep (over bijvoorbeeld huiselijk geweld) ook zelf terug bij begeleiders.

Ouders krijgen uit een groep juist meer informatie mee, de bijeenkomsten duren twee uur (in vergelijking met een consult van 15 min). En doordat deelnemers ook elkaars kinderen zien en het onderling over het gedrag van de kinderen hebben, ervaren ouders meer bevestiging en steun. Ze zijn niet de enige die worstelen met het huilen en ouders kunnen elkaar onderling heel goede tips geven

Een gemixte, gemelleerde groep is het mooiste omdat iedereen daar de meeste profijt van heeft, ieder heeft z’n eigen inbreng en kracht en iedereen wil het beste voor haar kind. Je kunt iemand die niet heel goed Nederlands spreekt er prima bij hebben als iemand anders in de groep bijvoorbeeld voor haar kan tolken of als ze zelf iemand meebrengt die tolkt. Centering is voor deze mensen vaak juist extra leerzaam en belangrijk

CenteringOuderschap wordt op het consultatiebureau aangeboden door de jeugdverpleegkundige en een tweede begeleider. De tweede begeleider kan een assistent zijn, maar bijvoorbeeld ook iemand uit het sociaal domein

Kraamzorg kan zowel bij CenteringZwangerschap als CenteringOuderschap als co-begeleider van de groepen. Hun rol heeft daarbij grote meerwaarde. Er zijn bij beide veel onderwerpen die ook voor kraamzorg heel belangrijk zijn, zoals voeding van baby, de kraamweek, huislijk geweld en shaken baby, veilig slapen, ouderschap en taakverdeling enz. Lees bijvoorbeeld dit artikel en deze special over hoe kraamzorg en CenteringZorg elkaar versterken.

Het gebeurt nu in Ziekenhuis Amstelveen. Via CenteringZorg op LinkedIn wordt je op de hoogte gehouden als binnenkort een implementatieplan voor ziekenhuizen verschijnt

Ja dat kan, maar vaak wordt dit bij de start nog wel moeilijk gevonden. St. Centering Nederland kan hierbij adviseren.

Als mensen eenmaal meedoen, zijn ze vaak gemotiveerd om te blijven komen. Het werven voor CenteringZwangerschap en CenteringOuderschap is een hoofdstuk apart. Sommige praktijken hebben er geen enkele moeite mee, die zijn zo enthousiast dat het overspringt op de zwangeren / ouders. Anderen ervaren het werven, vooral in het begin, als een hindernis. Stichting Centering besteedt in de training uitgebreid aandacht aan het werven van deelnemers en deelt tips & tricks. Ook bieden ze een aparte wervingstraining aan, waaraan bijvoorbeeld ook praktijkassistenten en planners kunnen deelnemen. Het helpt enorm als de mensen die werven zelf een paar keer hebben meegedaan met een bijeenkomst waardoor ze echt weten waar ze het over hebben en vaak ook enthousiast erover kunnen vertellen. Lees ook: https://centeringzorg.nl/2023/01/16/zwangeren-werven-om-mee-te-doen-aan-centeringzorg/ en https://centeringzorg.nl/2021/10/12/succesvol-ouders-werven-voor-centeringouderschap/

Het is wel belangrijk dat de hoofdverzorger aanwezig is, maar een grootouder kan zeker mee als 2e persoon wanneer dit binnen de groep is afgesproken. Nu gebeurt het ook al wel dat grootouders met hun kleinkind naar de JGZ komen, maar dit heeft niet de voorkeur, je mist dan het echte gesprek.

Hoe wordt Centering betaald?

CenteringZwangerschap is verloskundige zorg en wordt door de zorgverzekeraar betaald. Vanaf jan 2024 komt er voor verloskundigen een aanvullend tarief om CenteringZwangerschap uit te voeren. CenteringOuderschap is consultatiebureauzorg en wordt door de gemeente bekostigd

Wordt aan ouders een bijdrage gevraagd uit eigen zak of is de bedoeling dat alles volledig vergoed wordt?

CenteringZwangerschap is gewone verloskundige zorg, dus ouders hoeven daarvoor niet te betalen. Sommige verloskundigen vragen een kleine eigen bijdrage, bijvoorbeeld voor het Centering zwangerschapsboekje dat deelnemers krijgen en zelf bijhouden, vanuit JGZ wordt geen eigen bijdrage gevraagd

Is er ook al iets bekend van kosteneffectiviteit in de JGZ?

TNO heeft nog geen kostenevaluatie uitgevoerd, zoals dit met CenteringZwangerschap wel gebeurd is, maar het zou in principe kostenefficient moeten kunnen worden uitgevoerd, mits de groepen groot genoeg zijn (minstens 6 tot 8 ouders met hun kind)

Als wij de training willen volgen, kost dat mij 3000,-, waarom zijn deze kosten zo hoog? die verdien je niet zo snel terug?

Dit klopt niet. De kosten van de tweedaagse training zijn € 750 per persoon, inclusief lunch en materialen. Zie https://centeringzorg.nl/informatie/training/

Sprekers

Marlies Rijnders studeerde af als verloskundige in 1989 en werkte vervolgens 10 jaar als 1e lijns verloskundige in een groepspraktijk. Na een studie epidemiologie begon ze in 1999 haar loopbaan bij TNO Child Health in Leiden als verloskundig-onderzoeker. In 2011 behaalde ze haar doctoraal titel.  In 2011 introduceerde ze in Nederland  een groepsgewijze aanpak van zorg in de verloskunde en op het consultatiebureau (CenteringPregnancy en CenteringParenting). Sindsdien is ze betrokken bij nationaal en internationaal onderzoek naar de implementatie, effecten, kosten en ervaringen van dit model van zorg en bij de doorontwikkeling van het model.

Momenteel is ze projectleider van een door de gefinancierd EU onderzoek naar de implementatie van groepszorg tijdens de eerste 1000 dagen in 7 landen met verschillende gezondheidzorg systemem, is ze adviseur van de non-profit stichting Centering Nederland en bestuurslid van de non-profit Foundation Group Care Global.

Na ruim 20 jaar als verloskundige gewerkt te hebben, waarvan de laatste 10 jaar ook als “Centeringverloskundige” is Nalonya van der Laan in 2022 als beleidsadviseur bij de KNOV begonnen. Een van de taken was het verzorgen van een bestendige financiering van “interactieve prenatale groepszorg” gebaseerd op CenteringZwangerschap. Als KNOV medewerker en als Centering fan is zij blij dat dat is gelukt.

Marit Recourt-Vollebregt is Arts Maatschappij en Gezondheid, jeugdgezondheidszorg. Zij werkt nu 15 jaar bij de GGD Amsterdam, begonnen in de spreekkamer bij de zorg voor 0-4jr, daarna ook 4-12jr en 12-18jr. Haar passie ligt bij het verbeteren van de zorg en zij is nu op beleidsniveau betrokken bij de Kansrijke Start, prenatale zorg vanuit de JGZ en jonge kinderen met ontwikkelingsproblematiek.

Vanuit kansrijke start Amsterdam heeft zij het project Centering Zorg (zowel zwangerschap al ouderschap) in haar portefeuille. Hierbij probeert zij de samenwerking tussen de verloskundigen en JGZ te versterken en de doorgaande lijn op te zetten.

Meer informatie over CenteringZorg

  • Overweeg je als professional, praktijk, organisatie, VSV of gemeente om CenteringZorg in de eerste 1000 dagen in te zetten? Lees en deel dan dit Factsheet.
  • Wil je partners en collega’s enthousiasmeren? Dan kan dit boekje over groepszorg in de eerste 1000 dagen voor beleidsmakers en professionals van pas komen.  
Mooi voorbeeld

Lees ook

6 november 2024
Kansrijke Start

Webinar terugkijken: “Eén glaasje kan toch wel?”: Waarom het cruciaal is om het gesprek over een alcoholvrije zwangerschap aan te gaan.

“Een glaasje kan toch geen kwaad?” Het is een veelgehoorde opmerking, maar wist je dat alcoholgebruik voor, tijdens en na...
23 oktober 2024
Kansrijke Start

Nieuwsbrief Kansrijke Start oktober 2024

De nieuwsbrief Kansrijke Start van oktober staat boordevol inspirerende ontwikkelingen en praktijkvoorbeelden uit de geboortezorg. In oktober vond de conferentie...
21 oktober 2024
CPZ algemeen nieuws

Voorlichtingscampagne vitamine K

Op 21 oktober is de voorlichtingscampagne gestart over het gebruik van vitamine K bij pasgeboren baby's. Deze campagne richt zich...