Verkiezingen 2025: standpunten geboortezorg

9 september 2025

Op woensdag 29 oktober kiest Nederland een nieuwe Tweede Kamer. Maar wat zijn de standpunten van de politieke partijen ten aanzien van relevante thema’s in de (geboorte)zorg? Wij delen hieronder per thema de standpunten van de (meeste) politieke partijen.

Bekijk de standpunten over:

Kraamzorg (behoud, vergoeding en eigen bijdrage)

• ChristenUnie wil samen met zorgverzekeraars een plan maken zodat geen enkel gezin zonder kraamzorg hoeft te starten.
• D66 wil kraamzorg en verloskundige zorg laagdrempelig en dichtbij organiseren, onder andere via gezondheidscentra waarin disciplines samenwerken.
• NSC garandeert dat kraamzorg behouden blijft, maakt de salarissen marktconform vanuit het budget voor wijkverpleging en schaft de eigen bijdrage af.
• SGP wil via een bestuurlijk akkoord investeren in kraamzorg en de eigen bijdrage voor kraamzorg en een ziekenhuisbevalling zonder indicatie afschaffen.
• SP pleit voor het behoud van kraamzorg en wil de eigen bijdrage volledig schrappen.

Regionale/acute zorg (incl. spoedeisende verloskunde en streekziekenhuizen)

• BBB wil een speciaal fonds oprichten om regionale ziekenhuizen financieel te ondersteunen. Daarbij moet in de bekostiging rekening worden gehouden met hun functies op het gebied van spoedzorg, spoedverloskunde en intensive care.
• CDA vindt dat laag-complexe zorg beschikbaar moet zijn in regionale centra en dat hoog-complexe zorg wordt geconcentreerd in academische ziekenhuizen.
• D66 zet in op sterke regionale netwerken met digitale ondersteuning. Huisartsen en verloskundige zorg moeten overal beschikbaar blijven; complexe zorg mag geconcentreerd worden.
• FVD wil gesloten streekziekenhuizen heropenen en de zorg meer kleinschalig organiseren.
• GL-PvdA pleit ervoor dat acute zorg op basis van beschikbaarheid wordt gefinancierd en dat streekziekenhuizen behouden blijven.
• NSC stelt dat niet-complexe ziekenhuiszorg, waaronder veel spoedzorg en verloskunde, het best regionaal georganiseerd kan worden en wil streekziekenhuizen behouden.
• PvdD wil dat elk streekziekenhuis een verloskamer heeft en dat acute geboortezorg wordt gefinancierd op basis van beschikbaarheid.
• PVV zet zich in voor het behoud van regionale ziekenhuizen, inclusief geboortezorg, en wil de acute zorg uit de marktwerking halen.
• VVD vindt dat eenvoudige ziekenhuisingrepen zoveel mogelijk dichtbij huis moeten plaatsvinden, terwijl complexe zorg wordt geconcentreerd op enkele gespecialiseerde locaties.

Capaciteit en werkdruk in de zorg

• BBB wil administratieve lasten fors terugdringen en investeren in personeel en voorzieningen om de capaciteit op peil te houden.
• ChristenUnie ziet de arbeidsmarktkrapte als structureel probleem en wil in overleg met sociale partners arbeid eerlijker verdelen; arbeidsmigratie is volgens hen geen eenvoudige oplossing.
• D66 wil een vergoeding voor verpleegkundigen in opleiding, behoud van het stagefonds en snellere erkenning van buitenlandse diploma’s. Technologie moet de werkdruk verlagen.
• GL-PvdA wil nijpende tekorten en lange wachtlijsten tegengaan door administratieve lasten te verlagen en eerlijke tarieven te hanteren.
• JA21 wil “meer handen aan het bed” door minder administratie en hogere salarissen, vooral in de lagere loonschalen.
• PvdD wil zorgzame gemeenschappen op wijk- en dorpsniveau, investeert in betere arbeidsvoorwaarden en extra capaciteit zoals meer IC-bedden.
• VVD zet in op het verminderen van regeldruk, een meerurenbonus en de Nationale Zorgreserve, aangevuld met innovatie en digitalisering.
• Volt pleit voor betere lonen en contracten, inzet op scholing en werving, én het eenvoudiger erkennen van diploma’s binnen de EU.

Marktwerking, winstuitkering en private equity

• CDA wil strengere regels stellen aan private equity in de zorg, geen excessieve winsten toestaan en medisch specialisten zoveel mogelijk in loondienst laten werken.
• ChristenUnie wil een einde maken aan marktwerking in de zorg, private equity terugdringen en winstuitkering tegengaan.
• D66 wil verkeerde financiële prikkels schrappen en zorg organiseren rond de patiënt, niet rond productie of commercie.
• GL-PvdA wil het winstverbod aanscherpen en optreden tegen commerciële partijen en wanpraktijken zoals bij Co-Med.
• NSC wil de greep van commerciële investeerders op huisartsenpraktijken, apotheken en verloskunde terugdringen.
• PvdD wil dat de zorg een publieke basisvoorziening is en pleit ervoor marktwerking volledig uit de zorg te halen.
• SGP staat winsten en private financiering in de zorg in principe toe, maar wil die wel strenger reguleren.
• SP wil de zorg volledig publiek maken, winstuitkering verbieden en private equity helemaal uit de zorg weren.

Prenatale screening en ethiek

• ChristenUnie wil dat de NIPT en de 13-wekenecho geen standaard onderdeel van de zorg worden, hecht aan zorgvuldige counseling en benadrukt de bescherming van ongeboren leven.
• D66 legt nadruk op preventie en gezonde eerste levensjaren, met meer ondersteuning voor kinderen en gezinnen.
• JA21 vindt het recht op abortus een belangrijk vrouwenrecht, maar wil wel een maatschappelijk debat over de abortustermijn blijven voeren.
• SGP wil dat prenatale screening uitsluitend wordt ingezet om de gezondheid van moeder en kind te bevorderen en keert zich tegen uitbreiding van dragerschapsscreening.

Vrouwengezondheid

• CDA wil dat er in medische opleidingen meer aandacht komt voor vrouwengezondheid.
• D66 wil meer onderzoek naar vrouwenspecifieke aandoeningen, betere pijnbestrijding en representatiever farmaceutisch onderzoek.
• SP wil dat de gezondheidszorg beter wordt afgestemd op vrouwen en dat aandoeningen sneller herkend worden.
• Volt wil de Nationale Strategie Vrouwengezondheid verbreden en intensiveren, met investeringen in onderzoek en snellere diagnosen.
• VVD wil snellere diagnosen en betere uitwisseling van medische gegevens om de kwaliteit van zorg voor vrouwen te verbeteren.

Data en gegevensuitwisseling

• CDA wil een Nationaal Zorgplatform met open standaarden en afdwingbare afspraken.
• D66 pleit voor één persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) gekoppeld aan het BSN, zodat patiënten regie krijgen en administratieve lasten dalen.
• SGP wil een landelijke voorziening voor gegevensuitwisseling in de zorg, waarbij de patiënt de regie houdt.
• VVD wil dat medische gegevens standaard gedeeld mogen worden tussen zorgverleners, tenzij een patiënt daar bezwaar tegen maakt.

Preventie en kansrijke start

• CDA wil de 1000-dagen-aanpak breder inzetten via scholen, kinderopvang en CJG’s.
• ChristenUnie wil onbedoelde zwangerschappen voorkomen en preventieprogramma’s zoals Nu Niet Zwanger uitbreiden.
• PvdD pleit voor meer nadruk op natuurlijke bevallingen en begeleiding, en wil perinatale nazorg structureel borgen.
• SGP wil investeren in de eerste levensjaren en kraamzorg versterken, en ziet hierin een taak voor gezinnen en samenleving
• SP wil extra investeren in begeleiding van zwangere vrouwen en ondersteuning van jonge. Wil wil dat er extra wijkverpleegkundigen en huisartsen komen in wijken met gezondheidsachterstanden.
• Volt benadrukt veilige hechting en begeleiding voor gezinnen in kwetsbare situaties. Wil laagdrempelige professionele ondersteuning voor (aanstaande) ouders bij mentale klachten, middelengebruik of roken.

Keuzevrijheid bij bevallen

• PvdD wil dat de keuzevrijheid van de zwangere centraal staat. Thuisbevallen moet altijd mogelijk blijven en nooit een noodzaak zijn door een tekort aan verloskamers. De partij wil bovendien de eigen bijdrage voor poliklinische bevallingen afschaffen.

Vruchtbaarheidszorg, nazorg en borstvoeding

• PvdD wil dat vruchtbaarheidszorg bij medische of sociale indicatie in het basispakket komt. Ook wil de partij investeren in kleinschalige geboortecentra, doula-begeleiding en perinatale nazorg. Daarnaast moet begeleiding bij borstvoeding door lactatiekundigen vergoed worden.

Eerstelijnszorg en gezondheidscentra

• CDA wil dat huisartsen intensiever samenwerken met wijkverpleegkundigen en andere professionals in buurt- en gezondheidscentra.
• D66 streeft naar laagdrempelige wijkgerichte zorg: ze willen gezondheidscentra waar huisartsen, apotheek, wijkverpleging, fysiotherapie én verloskundige zorg samenwerken.
• FVD wil meer tijd voor de huisarts en terug naar kleinschalige zorg.
• GL-PvdA wil het opzetten van gezondheidscentra stimuleren, waarbij zorgverzekeraars een rol spelen in de financiering.
• NSC wil dat de eerstelijnszorg georganiseerd wordt rond gezondheidscentra in de wijk, waar disciplines zoals huisartsen, wijkverpleegkundigen en kraamzorg samenwerken.
• SP wil de positie van de huisarts als poortwachter versterken, bureaucratie verminderen en de overheid verantwoordelijk maken voor praktijkruimtes.
• VVD zet in op intensieve samenwerking tussen huisartsen, wijkverpleging en welzijn om onnodige doorverwijzingen te voorkomen.

Bronnen: conceptprogramma’s van de partijen BBB, CDA, ChristenUnie, D66, FVD, GL-PvdA, JA21, NSC, PvdD, PVV, SGP, SP, VVD, Volt