Twee nieuwe monitors brengen voortgang Kansrijke Start en GALA in beeld

7 juli 2025

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft op 3 juli 2025 twee belangrijke rapporten gepubliceerd: de Monitor Kansrijke Start 2024 en de GALA-monitor 2025: Van ambitie naar actie. Beide monitors geven inzicht in de voortgang van landelijke programma’s gericht op het bevorderen van gezondheid en het ondersteunen van (aanstaande) ouders en jonge kinderen.

Monitor Kansrijke Start 2024

De zesde editie van de Monitor Kansrijke Start laat zien dat 90% van de gemeenten afspraken heeft gemaakt om samen te werken aan een goede start voor kinderen. Professionals uit het sociale en medische domein, zoals geboortezorg, jeugdgezondheidszorg en gemeenten, werken steeds beter samen, ook op regionaal niveau. Gemeenten bieden inwoners steeds meer initiatieven aan, zoals het programma Nu Niet Zwanger.

Toch zijn er nog aandachtspunten. Veel gemeenten werken eraan om meer ervaringsdeskundigen en (aanstaande) ouders te betrekken bij de ontwikkeling van initiatieven, zodat deze beter aansluiten bij hun behoeften. De monitor laat ook zien dat nog veel kinderen in Nederland worden geboren in kwetsbare omstandigheden, zoals armoede. Gezinnen maken dan bijvoorbeeld minder gebruik van kraamzorg. Daarnaast blijkt dat 16,5% van de aanstaande ouders last heeft van psychische problemen, en 33% van de moeders na de bevalling kampt met depressie, angst of stress.

GALA-monitor 2025: Van ambitie naar actie

De tweede rapportage van de GALA-monitor laat zien hoe gemeenten, GGD’en en zorgverzekeraars samenwerken aan een gezonder en vitaler Nederland. Een belangrijk onderdeel is de ketenaanpak Kansrijke Start, waarin geboortezorg en het sociaal domein de handen ineenslaan om (aanstaande) ouders en jonge kinderen beter te ondersteunen.

Steeds meer gemeenten hebben concrete afspraken gemaakt met verloskundigen, kraamzorg, jeugdgezondheidszorg en andere partners. Doel is om kwetsbare gezinnen vroegtijdig in beeld te krijgen en passende hulp te bieden. Dankzij deze samenwerking worden zwangere vrouwen in moeilijke omstandigheden beter bereikt, bijvoorbeeld als er sprake is van armoede, psychische problemen of een onveilig thuis.

De monitor laat zien dat de ketenaanpak Kansrijke Start inmiddels breed wordt uitgevoerd, maar ook dat structurele financiering en voldoende capaciteit nodig blijven om de aanpak duurzaam te verankeren.

Belang van samenwerking en structurele inzet

Beide monitors benadrukken het belang van blijvende inzet en samenwerking om de gezondheid van inwoners te verbeteren en kinderen een kansrijke start te geven. Hoewel er veel vooruitgang is geboekt, zijn structurele financiering en betrokkenheid van alle partijen essentieel om de positieve ontwikkelingen voort te zetten.

Voor meer informatie over de monitor Kansrijke Start 2024 kun je terecht op de site van de RIVM

Monitor Kansrijke Start 2024

Voor meer informatie over GALA kun je terecht op de website van het RIVM

GALA-monitor 2025: Van ambitie naar actie