Begroting en bepalen budgetten
De cyclus met betrekking tot opstellen van begroting en het bepalen van de budgetten verloopt binnen gemeenten via een vaste cyclus. De begroting voor het volgende jaar (met daarin de meerjarenbegroting) wordt in de zomermaanden voorbereid en door de gemeenteraad in november vastgesteld. (Diverse gemeenten werken met een kadernota/voorjaarsnota voorafgaand aan de begroting. Hierin worden de kaders vastgelegd voor de begroting die later dat jaar volgt. Eventueel nieuw beleid krijgt hierin een plek). Alle voornemens, activiteiten en budgetten worden vastgesteld voor de periode van 1 jaar. Hierbij is er onderscheid tussen structurele – en incidentele budgetten. Voor nieuw beleid is maar heel weinig ruimte. Dat betekent dat indien je ideeën of plannen hebt je deze cyclus goed in de gaten moet houden. Als je iets indient in november, zal hier sowieso het komende het jaar niets mee gedaan kunnen worden. Wil je invloed uitoefenen: zorg dat je in het voorjaar contact hebt met beleidsambtenaren. Soms is het juist handig om aan het eind van het jaar contact te zoeken, maar dit heeft dan te maken met ruimte in budgetten: als er geld over is, kan er wat met budgetten geschoven worden.
Voorstellen worden besproken met de wethouder, daarna binnen het college van B&W, vervolgens in de gemeenteraad.
Een belangrijke periode is de periode na de gemeenteraadsverkiezingen, waarin onderhandeld wordt door de coalitiepartijen over de begroting. Dit wordt wel het college-retraite genoemd. Hierin kunnen allerlei voorstellen alsnog van tafel komen, als dit in de onderhandelingen sneuvelt bv. (zo zijn de middelen voor Kansrijke Start in een gemeente in zo’n college retraite weg onderhandeld…).
De jaarrekening is de verantwoording van de uitgaven van het afgelopen jaar en wordt in het begin van het jaar opgesteld. In de voorjaars- en najaarsnota worden eventuele mutaties in de begroting aangegeven.
De budgethouders van de verschillende portefeuilles zijn verantwoordelijk voor de planning en control van bepaalde budgetten.