Anneke Kesler, lid van de Landelijke Coalitie Kansrijke Start
Interview juni 2020 Anne Katrien Ausems
(AKA) Wat zijn de werkzame elementen voor een Kansrijke Start?
Anneke: “Door Kansrijke Start is er veel meer aandacht voor de 1e 1000 dagen en de rol van de preventie zowel op landelijk als op regionaal niveau, voor professionals en voor de ouders zelf. Gezamenlijk dragen we een verantwoordelijkheid voor een kind dat zich optimaal kan ontwikkelen.
Samenwerken, elkaar echt kennen en krachten bundelen zijn essentiële factoren binnen Kansrijke Start. Landelijke partijen uit de geboortezorg, de JGZ en het sociaal domein pakken gezamenlijk thema’s binnen Kansrijke Start op: dit vormt een goede basis om verdere uitrol in de regio te ondersteunen. Vanuit een bundeling van krachten kunnen we het verschil gaan maken in een Kansrijke Start.
Kansrijke Start biedt ook focus: bijvoorbeeld als het gaat om het ondersteunen van ouderschap, veilige hechting en de aanpak van maatschappelijke problemen zoals armoede, eenzaamheid en Early Life Stress.
Door samen te kijken wat je vroeg kunt doen om de ouder-kind relatie zo gunstig mogelijk te laten verlopen, voorkom je latere problemen. Een mooi voorbeeld is het thema Early Life Stress: wat kunnen we in een vroeg stadium doen om dit probleem te voorkomen? Wat mij betreft voor ouders informeren, signaleren en zo vroeg mogelijk een steuntje in de rug geven, maar voor professionals ook gezamenlijke scholing op dit onderwerp.”
(AKA) Waar zie je kansen voor het vervolg van het actieprogramma?
Anneke: “Ik vind het belangrijk dat er naast geboorte-uitkomsten en sterftecijfers, ook over het kind en de ouders zelf gepraat wordt. Dan wordt het steeds duidelijker voor wie we het allemaal doen. Er zijn veel mogelijkheden vanuit de JGZ om de verbinding met de geboortezorg te versterken: doorlopende samenwerking vanaf -10 maanden tot zelfs 10 maanden na de bevalling. JGZ kan namelijk tijdens de zwangerschap ondersteuning geven in het gezin met een extra gesprek, prenataal huisbezoek of interventies als VoorZorg terwijl de postnatale zorg tot 10 maanden door de verloskundige voor moeder waardevol kan zijn. (bijvoorbeeld bij incontinentieproblemen, pijn bij het vrijen en anticonceptie.) Het gezamenlijk doel is en blijft het gezonde kind en gezonde ouders!
Om de samenwerking vanuit JGZ met de geboortezorg verder te stimuleren, adviseert Anneke om op thema met elkaar in gesprek te gaan en af te spreken wie wat doet en wanneer.. Met elkaar aandacht hebben voor de kwaliteit van het ouderschap en bijvoorbeeld het vermogen tot mentaliseren[1]. Deze thema’s starten al voor de geboorte en vragen om samenwerking en gezamenlijke aanpak.
In de verbinding van geboortezorg, JGZ met het sociaal domein zou ook de GroeiGids kunnen bijdragen De GroeiGids geeft (aanstaande) ouders inzicht bij de ontwikkeling, gezondheid en opvoeding van hun kind. Vanaf het moment van een kinderwens tot en met de puberteit. Gemeenten kunnen door middel van GroeiGidsapp pushberichten op maat sturen naar (aanstaande) ouders. Gemeenten kunnen inspelen op sociaal-medische vraagstukken, bijvoorbeeld een bericht met informatie over huizen waar nog loden leidingen liggen. Of waar je als zwangere (en partner)goed terecht kan om over verschillende onderwerpen te spreken met andere zwangeren. Zo kunnen onderlinge linken gemaakt worden met gemeenten, geboortezorg en GGD’en. Voor ouders geeft het vertrouwen dat organisaties samenwerken.“
(AKA) Stel: je was een dag de minister van VWS…. Wat zou je als eerst gaan regelen?
Anneke: “De instrumenten zoals de GroeiGids landelijk beschikbaar stellen en op die manier de samenwerking tussen de geboortezorg en de JGZ borgen en versterken
Online kun je nog heel veel voor ouders doen: betrouwbaar informeren, vertrouwen geven, wegwijs maken in waar ze terecht kunnen. Uiteindelijk moet er een koppeling tusen digitale dossier van de JGZ en geboortezorgzorgdossiers komen.
Betrokkenheid van de geboortezorgprofessionals is een belangrijke voorwaarde om bovenstaande plannen verder te ontwikkelen.”
(AKA) Hoe zie je je rol als ambassadeur Kansrijke Start vanuit de landelijke coalitie?
Änneke: “Ik vind het belangrijk om de boodschap van Kansrijke Start uit te dragen en mijn kennis en ervaringen te delen. Uiteindelijk hoop ik dat we als ambassadeurs de preventie integraal kunnen versterken.” Anneke wil graag ondersteunen en daar waar nodig, kijken wat werkt en van daaruit samen stapjes zetten om verder te komen.
(AKA) Is er verder nog iets wat je wil delen?
Anneke: “Vanuit mijn IMH kennis[2] vind ik een onderwerp als veilige gehechtheidsrelatie van ouder en kind een heel belangrijk onderwerp. Een veilige hechting is het fundament voor een gezonde ontwikkeling voor elk kind. Net als een goede relatie met je samenwerkingspartners. Ook hier is een gezonde relatie het fundament waarop we een programma als Kansrijke Start kunnen doorbouwen.
[1] Dr. Moniek Zeegers, onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam: Mentaliseren is een vorm van verbeelding: ‘Het gaat om de menselijke neiging om gedrag te verklaren vanuit interne gemoedstoestanden zoals gedachten, gevoelens, behoeften, voorkeuren.’ Met andere woorden: ouders die mentaliseren herkennen signalen die het kind afgeeft, voelen aan wat het wil en benoemen dat ook. Als dit inderdaad overeenkomt met de behoeften van het kind, geeft dat aan dat de ouder over sensitiviteit beschikt. Het kind voelt zich hierdoor veilig en kan zich op een goede manier hechten.
[2] Infant Mental Health